Opštepoznato je da su stari Grci, naročito u helenističkoj epohi, sastavili listu sedam veličanstvenih čovekovih dostignuća u arhitekturi i građevinarstvu, koja je uključivala znamenitosti poput Artemidinog hrama u Efesu, Kolosa sa Rodosa i kompleksa velikih piramida u Gizi. Međutim, šta je sa svim onim manje poznatim arhitektonskim delima koja su isto tako jedinstvena i podjednako važna?
1. Gobekli Tepe
Gobekli Tepe je arheološki lokalitet neolitskog svetilišta na brdu u jugoistočnoj Turskoj. Poznat je kao najstariji primer monumentalne arhitekture, a naučnici su počeli da otkrivaju njegove misterije tek u prošlom veku. Više o njemu pročitajte OVDE.
2. Sigirija
Sigirija je monolitna stena u Šri Lanki, na kojoj je u 5. veku p.n.e. kralj Kasapa sagradio grad – utvrđenje raskošne lepote. On je 473. godine ubio oca i tako preoteo presto zakonitom nasledniku – svom polubratu Mogalanu, pa je bojeći se osvete, sagradio manastir u oblacima. Nakon Kasapine smrti 495. godine, Sigirija se koristila kao budistički samostan, sve do 14. veka. Godine 1982. proglašena je od strane Uneska svetskom baštinom.
3. Legendarni lavirint u Egiptu
Staroegipatski faraon Amenemhet III, koji je vladao od 1842. do 1795. godine pre nove ere, izgradio je svoju grobnicu u oazi, kod Havare. Grobnica se sastojala od piramide i ogromnog hrama koga su grčki istoričari opisivali kao legendarni lavirint (od svega toga danas skoro nema ni traga). Herodot je na primer smatrao kako ovaj lavirint prevazilazi čak i same piramide.
4. Veliki zigurat Ura
Ova građevina u sumerskom gradu Ur u drevnoj Mesopotamiji, današnjem Iraku, podignuta je u 21. veku p.n.e. od strane kralja Ur-Name. Danas, nakon 4.000 godina, najvećim delom je sačuvana, a delimično rekonstruisana kao jedino veće čudo iz vremena Ura. Inače, drevni Sumeri su govorili kako je zigurat služio kao most između neba i zemlje, odnosno da su bogovi dolazili posetiti hram. Samo sveštenici i kraljevski službenici su zbog toga imali pristup hramu.
5. Pećine Longmen
Pećine Longmen nalaze se na oko 12 kilometara južno od grada Luojang u središnjoj kineskoj provinciji Henan, a stare su više od 1.500 godina. U pećinama se može pronaći skoro 110.000 budističkih kamenih kipova (neki su visoki samo par centimetara, a najviši je kameni kip Bude visok 17 metara), više od 60 stubova i 2.800 uklesanih natpisa.
6. Tikal
Tikal je bio jedan od najznačajnijih kulturnih centara civilizacije Maja, a u isto vreme i jedan od najvećih gradova. Nalazi se na severu Gvatemale, a od preko tri hiljade građevina koliko ih tu ima, najimpozantije su stepenaste piramide označene kao hramovi I-VI koje dostižu do 70 metara visine. Unesko je Tikal 1979. godine proglasio za kulturni i prirodni spomenik i deo svetske kulturne baštine.
7. Njugrejndž
Ovaj spomenik je danas po svetu poznat kao irski Stounhendž, a sagrađen je oko 3.200 godine p.n.e. Ne zna se pouzdano koja je bila njegova namena, ali je izvesno da je imao neki oblik religijskog značaja jer je usklađen sa kretanjem sunca. Više hiljada godina bio je sakriven i zakopan pod zemljom i tek su u 17. veku započeta arheološka iskopavanja i istraživanja. Danas je popularno turističko odredište.
