Vjetrenica je najveća i najpoznatija pećina u Bosni i Hercegovini i predstavlja zaštićeni spomenik prirode i jedno od najpoznatijih turističkih odredišta na području Hercegovine.
Prve podatke o Vjetrenici dao je davne 77. godine rimski pisac i naučnik-prirodnjak Plinije Stariji u svojoj enciklopediji Istorija prirode, koju je posvetio rimskom caru Titu, a najveća istraživanja sproveo je Karel Absolon u periodu od 1912. do 1914. godine, kada je otkrio sve danas poznate podzemne kanale. Mnogo godina posle njega, najcelovitiji prikaz pećine dao je Mirko Malez, poznat kao pionir hrvatske speleoarheologije. Vjetrenica, koja je ime najverovatnije dobila po strujanju vetra, nalazi se u neposrednoj blizini sela Zavala, u kome je smešten istoimeni manastir koji uz manastire Žitomislić i Tvrdoš spada u najznačajnije središte kulturnog života Hercegovine.
Pećina Vjetrenica je jedinstven spomenik prirode na ovim prostorima, koji karakteriše veoma bogat životinjski svet, a za turiste je otvorena 1964. godine. U njoj je do sada pronađen čitav niz interesantnih paleontoloških nalaza, kao što su to, na primer, ostaci pećinskog medveda, leoparda i tako dalje. Čuvena je i po svojim crtežima čija se starost procenjuje na preko 10.000 godina, a temperatura u njoj je konstantna i iznosi jedanaest stepeni Celzijusa.
>>Pogledajte najlepše pećine sveta!
>>Najšarenija pećina na svetu koja je nekad bila rudnik soli
>>Son Dong, najveća pećina na svetu
Prema rečima stručnjaka, Vjetrenica je po raznolikosti podzemne faune, prva u svetu. Naime, ona broji 92 opisane vrste koje su prilagođene samo na život u podzemlju i u drugačijim uslovima ne bi mogle preživeti, a za oko 35 njih, ta pećina predstavlja i mesto prvog pronalska. Takođe, ovde se mogu videti dve vrste životinja, kojima je opstanak ugrožen. To su čovečja ribica, jedini vodozemac u Evropi koji živi u pećinama, kao i popovska gaovica. Vjetrenica je od 1950. godine zaštićena kao spomenik prirode, a u više navrata predlagano je da bude proglašena nacionalnim parkom.
>> Fingalova pećina, geološko čudo na zapadnoj obali Škotske
>>Kao pod zvezdama: Magična pećina ukrašena svetlećim crvima
